STORY REVIEW: TONI 'CHIMAWMPA KHA'
Hei hi 31 October, 2015 hma lam daih tawha ka ziah a ni a, amah pawhin min chhiar sak nghe nghe bawk. Ziakmi te hi ka hlut a, a ziaktunu pual a ni bawk.
Story: CHIMAWMPA KHA
Ziaktu: Toni DA Ralte Ahmangaihi
Thlîrtu: Chhantea Pautu
Lehkhabu hi ka ngaina hle a, 'Love Story' ngialngan erawh ka ngaina lutuk lem lo. Ka chhiar tam vak lo bawk; mahse Toni lehkhabu "TONI(Mizo Love Story)" hi chu ka chhiar chîang e.
Thawnthu sawmpakhat zinga a hmasa ber, 'Chimawmpa Kha' tih hi kan en tur chu a ni.
A fuh lohna lai hmuh fuh tum ngar ngarin ka chhiar chhuak chip chep chap hle. Phek sarih chiah a ni. A fuh lohna lai hmuh fuh tum viau e ti lovin eng'e thleng zel tih hriat châkin chhiar zawh thuai thuai ka nghakhlel a, chhiar a nawm em avangin chhiar zawh vat chu ka ui deuh bawk si; a tâwp thut mai ang tih ka hlau hle a ni.
A changtunu hi a sawitu(Narrator) a ni nghal hian a thawnthu a ti tak sawt a; heti ang chi hi a ngainatawm ka ti. A thawnthu kalphung nen a inrem em em bawk. Paragraph ṭhen a tawi fel tlangpui a, a chhiar a ti nuam riau. Paragraph sei uchuak deuh tak awm thliah thluah hian 'Short Story' lamah chuan mi a hîp na lem lo va, a ngainatawm lo; tun lai atân chuan.
Mi pathum(Chimawmpa, Hlupuii, Ben-a) leh an chhehvelah a thawnthu a vir kual a; a tak takah chuan mi pahnih leh an chhehvel a ni reng si. Hei hian a chhiartute chan ve lam tur a siam sak a, ngaihtuahna an sèn vena tur kawng a hawng a ni; heti ang hi a pawimawh hle. Ngaihtuahna sèn vena tur awm miah lo thawnthu tluangtlam chu a chhiartu tân a hlutna a nêp riau.
Thawnthu-ah hian thil thleng tak tak te, a ziaktu nunzia tak tak te, a ziaktu thil tawn tak takte a inphum ru fo a. Hetah pawh hian 'a rinawm thu' sawi kur dup si lovin Hlupui'n rinawmna leh zahawmna a vawn dan a ziaktu hian a ti lang thiam riau. Chimawmpa thawnthu hian inngaihzawnna boruak hi hlimawm takin a lantir a, a ti hlu sawtin a hriat tlat.
Last third paragraph-ah hian nupa nih hmaa nawmchennaa ṭhalai ten kan 'apply' ṭhin, 'tih deuh hiam hiam' leh 'zei deuh hiam hiam' hi nupa nih hnu-ah pawh 'apply' tur a ni tih a lang a; nupa tam tak chuan a sawi ringawt pawh an zak tlat thung! Thil ṭul tak erawh a nih hmel.
Ka ngaimawh ka hmuh hmasak ber chu, 'det' thumal hi a ni. A tir lam phek hnih chhiar zawh hmain vawi thum ngawt a lang hman! A vawi thumna phei hi chu a ṭul lemin a lang lo. He ṭawngkam hi tun laia kan chîn thar a nih hmel a(?) Fb atanga lo zi chhuak emaw ni(?). Hman dan tâwk thiam chuan he thumal te hian mi a ti phurin a ngainatawm ru ve riau thei a; a vawi thum nana 'det' lo lang erawh hi chu inngaihtuah lâwk lem lo pawhin a ninawm hman. Thu ziak a cheimawi phah tawh meuh lo. A ninawm hman tih hre ru niawm taka a hnu lama hman zui a ni ta lo hian hah a ti dam sawng sawng thei nia.
Thu ziaktuten an thu ziak cheimawi an tum luatah, 'alleteration' leh thil dang te rem leh rem lo, themthiam vak lova uchuak lek leka an hmangin thu ziak hlutna aia ninawm lam rawng a kâi thei ang deuh hian, thumal eng emaw hman bîk, hman uar leh lutuk hian thu ziak hlutna a ti nêp ve palh thei a ni; 'technic' leh lutuk pawh a hlauhawm tho.
Tichuan, Chimawmpa hi tunge a nih chiah tih, zeldin turin chhiartute kawng hawn sak hi a ziaktu tum a ni duh hmel a; a thawnthu kalphung en hian Chimawmpa leh Ben-a hi mi thuhmun an ni tih hi a hun hma chu hriat theih loh tura duan a ang viau. Chhiartu te min 'surprise' a tum a ang.
Mahse, "The Stranger" Band Lead Guitarist Benjamin-a a lo lang a, Hlupui'n a ât chilh thu a lo lan aṭang hian, he thawnthu chhiartu hi Detective, Cowboy lehkhabu leh Detective lam film tuipui tawh ṭhin a nih chuan, a ziaktun hun a tih hmain(?) Benjamin-a leh Chimawmpa hi mi thuhmun an ni ang tih a rin theih ṭan a. Chimawmpa'n, "Hetah chuan ka hmu zing ropui," a tih chhiar thlen hian, 'mi thuhmun an ni dawn chiang,' a tih ngam ṭan. "Ben-a erawh a ngawi run mai a, ngaihtuah dang a nei tih a hriat hle..." tih leh, Ben-a'n, "...thil mak deuh ka ngaihtuah a," a tih vel chhiar thlenin leh, Chimawmpa'n a zu in tur thu a sawi leh, Ben-a zu in lan dan vel chhuidawn chhoh phei chuan Chimawmpa leh Ben-a hi mi thuhmun an ni tih a hun hmain(?) a 'confirm' theih hial tawh a ni; chuvangin Hlupuite in an thlen dawna Hlupui'n 'surprise' a dawn hian chhiartu ṭhenkhat te a 'surprise' viau lo mai thei. Chhiar ti nuamtu erawh a ni lawi si.
Ziak zawm tura ka ngaih ziak zawm loh a awm nualin ka hria; ṭawng lama 'expert' ka nih loh avangin ka sawi zui duh lo thung.
Mmm...engpawh chu ni se, thawnthu tawi(Short Story) ziah hi a har. Ruhrel leh ruangâm(plot) ṭha tak a neih a ngai ve a, thawnthu sei(Novel) neih ang zawng zawng deuh thaw a neih a ngai ve bawk; thil sawi kual duah erawh a rem ve chiah si lo. Novel angin duh duh sawi kual chiam emaw kal pèn chiam emaw a rem lo va, tawi kim tak a nih a ngai ṭhin. Kei phei chuan 'Novel' pawh hi kual duah lova a hmun taka ṭumpui chat chat ka duh a ni; ka sawi awmzia chu 'Short Story' kalphung hian 'Novel' ziah pum ka duh tihna a ni. A ninawm loh ang a, thil ṭul lo kan sawi duah lo deuhin a rinawm.
Toni hian he thawnthu tih tâwp hun hi a hria hi ka tia, "Tiam tlat e," tiin Ben-a leh Hlupuii hi innei hman ta se, Chimawmpa thawnthu hi a lem zo vek ang a, ngaihtuah zui veng veng tur a awm miah lo vang.
Eng pawh chu ni se, Toni laka Chimawmpa mizia ang pu thei nih chu a nuam dawn; chuti ang mipa an awma nih ngai chuan mipa vannei a ni dawn chîang a ni. Pasal zawnpui nghal ang; a inla 'senior' ve ṭan.
He lehkhabu-a a thawnthu dang ho pawh hi phurthlâk tak an ni hlawm. A thawnthu pahnihna, 'HMANGAIHNA LEH PHUBA!' tih hi a tawp thlenga chhiar pawhin, a tawp thlengin min ti phur thei nia. A thawnthu pathumna, 'LAWMNASANGZUALI' tih hian inngaihzawnna boruak hi min ṭih tir deuh! A thawnthu pathumna, 'HNEHNA RUNTHLAK!' hi, 'A takah heti ang thil hi a thleng thei dawn em ni?' tiin min ngaihtuahtir tlat!
My am da Chhantea Pautu
Comments