HMANGAIHNA DIKIN A PHATSAN LO.
(A Taka Thil Thleng)
© Chhantea Pautu
Thangliana chu a râwlthar hlimin a nu leh pain an thih san a, an unau zinga a tlum(naupang ber), a Û te fatir lam pawh rualpha lo a ni. A Û chuan a boral san, a Û fate pali chu a enkawl a ngai a; chuti ang mi chuan chhungkaw pangngai taka sei lian nula hàng ngaihnobei, nu lian lem lo tak Hrângzâmi chu nupui-ah a nei a, an inhmangaihin an indawm thiam hle; amaherawhchu a enkawl a Û fate chu a nupui ang rûal lek leh a nupui aia upa hial zâwk an ni si a, a Û faten a nupui, "Kanu," tia an ko țhin erawh a nupui Zâmi chuan hreawm a ti ve deuh țhin.
Hlim takin an awm chho a, fate an han nei ve a; Thanga chuan zu a in ve zeuh zeuh a, an rualin an chhangchhe si, Zâmi paw'n lungawi zân loh châng chu a ngah ve hle țhin. Mahse, Kohhran leh Pathian hmaa a lo tiam tawh angin, a hrehawm a tih châng pawhin a tuar fan fan țhin; mimir erawh chuan an inneih tluan theih reng an ring lo thung a.
An inneih hnu-ah Mizoram a buai avanga India Sipai ten Thanga an vuak nasat ṭhin avangin a nupui fanaute chu Phunte, Myanmar lamah a bîk bo pui a; chu chu kum 1970 vel a ni. Hetia an pém hnu hian fa, pali panga an han nei chho va, Thanga lah ramvâk mi(lui lam pasalțha) a lo ni bawk ne'n, an buai thei tak meuh a; chutih karah, 'An fa hmasate' ti mai teh ang(Thanga Û fate) nula tlangval an lo ni ve tawh a, nupui pasal neiin In hrang an lo chang ve tawh bawk ne'n, Thanga lah, In lamah hmuh hman a ni bar si lo, an eizawnna lo(thlawhhmâ) lam hnà leh lui kal bâk chu a ngaihtuah der si lo va. Nâuawm leh lo pûak ve te chu, 'khawilam riangvaiah' a ni ringawt!
Kum 1972 a ni a.
Țumkhat chu Thanga'n, "Lui kal te hi châwl rih ila, kan chhungkaw khawsak phungin a zo si lo va," tiin thlakhat dâwn chu a châwl ve mial a; chutih lâi tak chuan unau ang maia a en țhin, a țhian pakhat chuan, "Min khawngaih teh, i chawlh lai mah ni se...lui ka kal a, ka hlawhchham zel si; kan nu damloin Sangha a châk tlat mai a, min kalpui hram teh," tiin vawithum lai a sâwm a. Vawithum a sâwmnaah chuan, "Chuti em em chu maw le, kan kal poh a niang chu," tiin kalpui chu a rem ti ta nge nge a.
Chumi tuk tak chu, a mumang țhat loh avanga ngaih țha lo tak maia Zâmi a thawh tûk a ni tlat mai! A pasal thu vawikhat pawh la hnial ngai lo khan, "Mambawihi pa, lui lama kalin chhûak suh aw, ka awm reng reng a nuam thei lo; Ka mumang lah a fuh thei si lo, i vanduai dâwna hriatna ka nei tlat a nia," tiin a pasal chu kal lo mai turin a ngen a. Mahse, pa alaia inti mipa ve tak mai kha a nia, hmeichhe thu vanga a sawmtu han tih thlawn chu duh hek lo, awm nuam chiah lo chungin Zâmi, mit tui hnam țiam țiam a thlirtu chu Thanga chuan a liam san ta a ni.
Tichuan, Țiau lui panin an chhuak a, kal zelin chhùn, nî la sat vawl vawl laiin an li beih tur duh ber chu an thleng ta; Bomb vawm tura insiam remin mei an chhi kâi a. Nisa lutuk vangin an Bomb fuse mût tawh leh tawh loh an hmu chiang thei si lo, Bomb fuse kha a lo mùt kâi tawh chu niin; chutah le, Thanga kuta a la awm lai ngei chuan a puak ta dur mai a ni! A kalpui pa lah chu pa dawih mangkheng a lo ni a; Thanga kut vun leh ruh tam zâwk leh a hmai leh nghawng vel Bomb chuan perin engmah hre lovin tuiah a tla a, bàwihsâwma enkawltu pawh nei lova tuia Thanga inchiah chu a kalpui pa chuan zual ko turin a hawsan ta a!
Tuia a inchiah miau avangin lui tuiah chuan a thisen a luang thla a, lui mawng lama luang thla zelin a sen thla nguai a; vanneihthlâk takin khaw țhenawm lui kal ve tho ten a taksa chanve vel tuia inchiah leh nikhawhre lova a lo awm chu an rawn hmu ta a ni. In lama mite an lo thlen chuan zawnin Damdawi In hnai ber awmna, Falam-ah an kal pui a, tah chuan a kut dinglam, kiu thlen hma chiah leh, a veilam zungpui chawrna tlem paih zo lo deuhin a kutzungțang zawng zawng an tansak ta a.
Mite chuan, Thanga chu Zâmi'n țhena an in lama hawsan ngei turah an ngâi vek a; mahse Zâmi chuan a fa sên pawm, hnute a pêk lai chu kalsanin a Û te enkawl atân a hnutchhiah tawp a, Thanga enkawl tur chuan a liam ta vang vang mai thung. Thla tam a vei a, thi em loin In lamah an haw ve thei ta; chhangchhiat nen, Pa ber chaw barh ngai nen, Zâmi chuan fiahna hautak zet a hmachhawn a ni ber. Chutah tak chuan hmangaihna dik a lo lang ta chiah a ni.
Thanga chuan, "Mambawihi nu, hei ka dinhmun chu i hria a, ka châwm thei dâwn ta si lo che a, i awm dàn tur chu i thu thu ni teh se. I fate leh kei chuan kan thlahlel che a; mahse ka chelh lui lo ang che," a ti thlap a.
Zâmi erawh chuan, "Tunhmâ zawng zawngin min châwm a, min phatsan ka hre ngai lo; tunah hian ka fate leh nang hian a hmâ ai khân min mamawh nasa zâwk, ka awm lohin tunge chaw barh ang che. Tunhmâ zawng ai khân ka hmangaihna i mamawh zâwk..." a ti ve thung a, sawi zawm thei loin a țap ta ringawt a. An pahnih chuan inkuah chialin, lawm avanga țap dunin tunhmâ zawng aiin an inhmangaih zual ta deuh deuh zâwk a ni. Tar kûn thlengin Zâmin Thanga chu a enkawl ta bawk a ni.
HMANGAIHNA DIKIN A PHATSAN NGAI LO; A MAMAWH TIHSAK TURIN A HREHAWM LEH NUAMAH PAWH A KÎANGAH A DING TLAT ȚHIN.
Comments