Lalmuanawma:
PARADISE LODGE
Chhantea Pautu
A Hmatheh.
Ka muhil chu harhin ka ṭhu chhuak hlawl a. Ka thaw hlawp hlawp a, ka thlan tuiin min lo chiah huh zui a, ka chalah thlanfim a bawl ṭak ṭak bawk.
Ka mumang mak tak kha a ni! Thil chi hrang hrang ka hmuh pawlh a, a ṭhente phei chu ka hmuh dan tak pawh ka hre thei tawh lo. In pakhat hlui zet tawh ka hmu tih chu ka la hre chiang hle a, chu in chu chhawng hniha sak, a hmel lan dan uk khurh avanga ṭihbaiawm hmel pu tak mai hi a ni.
Ka mumangah chuan putar leh nula pakhat hi chiang takin ka hmu bawk a; putar zawk chuan min be lo va, ka lam pawh a rawn hawi hek lo. Min hmu âwm pawhin a awm chuang lo va; mahse kei erawh chuan chiang taka a hmel hriat reng tuma chhinchhiah duh niâwm tak hian chu putar hmel chu ka lo en ngun hle thung.
Nula nena kan inbiak dan leh tawn dan erawh chu a pangngai lo hle mai; a tira chu in hlui tawh zeta ka luh lai phei chuan hmuh pawh ka hmu lo. Chu ina ka han lût chu, inchunglamah chhoin pindan pakhat bulah ka ding a, ka dinna ep chiah pindan lehlama pindan tepènah chuan thil êng sêt sêt hi awng kar aṭangin a lo chhuak a; chu thil êng chu eng e a nih fiah tuma pan ka duh hle a ni.
Chu pindan kalna tur, ka hmalama chhuat chu a lo pawp huau mai a, ka awmna aṭanga pindan lehlam panna turin chhuat tlabalah chuan thingphel awngrawp tawh hmel zet pakhat chauh hi a inkham kai a, ka zawh châk lo! Mahse chu thil chu enge tih hriat ka duh tlat avangin thingphel chu ka rap ṭan ta. A lai ka thleng phei tawh a; chhuat pawh zau dan hi 9ft bial chuang lai a ni ang. Thingphel lai tak ka thleng tawh tih chuan, “Lunghlu saw lak i tum a ni maw?” tiin ka hnung lam aṭang chuan hmeichhe pakhat hian min rawn zawt ta thut a. Ka phu chiang lutuk chu ka kat dawrh a, thingphel chu a ri tuarh a, in hnuai lamah ka tla thla zui ta a ni.
Ka tho zi ṭhalh ṭhalh a, chutah min betu nula chu inchung aṭang chuan kailawnah a rawn chhuk thla ta hlah hlah a. “Kha, hmeichhia avangin i thi lo chauh a nih kha le, Harmachis ang chauh...” a nui deuh a.
Kei chu ka ngawi reng a. Boruakah chuan nelawm loh zeta min ṭhamtu eng thil emaw hi a awm tlatin ka hre mai! Chutah, thawklehkhatah nula mitmengah hlauthawnna a lo lang thut a, a ṭe ta chiam chiam mai bawk!
“Memkaura thlarau leh ânchhia chu a lo thleng mêk e...lunghlu kha...lunghlu kha...la rawh; mahse khawih suh...dik taka hman tur...Harmachis ang chu ni suh...a lo kal dawn...a lo kal dawn...!” a han ti a. A hmel chu hmuh hrehawm khawpa rapthlâk zetin a lo danglam a, a ṭe ta vawn vawn a, ka hmu zui ta lo.
Mi ṭhawng lutuk chu ka thlan fim a bawl ṭak ṭak a, ka sa huam huam a, ka thaw hrawih hrawih mai bawk. Chu chu a ni ka harh tâk hlawlna chhan chu. Ka mumang chu ka han ngaihtuah zawm a, ka mangphanna chhan âwm ang pawh ka hre mai. H. Rider Haggard, King Solomons Mines Ziaktu Novel ngaihnawm tak, Cleopatra ka chhiar zawha muhil ta kha ka ni a.
Ka mumang mak ka tihna erawh chu a la awm deuh tho mai. Ka tho a, ka thlan tui avanga ka taksa ban chup tihreh nan ka han inbual tete hnu-ah, ka mu leh ta a; ka chau deuh a ni ang, mumang nei leh nghal tur khawpin ka lo awm leh der tawh.
Ka mumangah chuan lunghlu bawk kha ka lo pan leh tawh a; engtin tin emaw a awmna pindan tepên kha ka thleng thei mai a, pindan chhungah chuan lûtin thil êng sêt sêt awmna chu ka han hmu ta a. Chu thil awmna chu bawm kil li nei, lian vak lo leh felfai thlarh mai hi a ni, tlemin a chhin chu a kâu deuh a, chuta ṭang chuan êng chu a rawn inkap chhuak a. Fimkhur takin bawm chu ka han hawng a, a chhunga thil êng awm chu ka en ta tlawk tlawk a; chutah, lak tumin ka han ban a.
“Kha kha khawih suh!””
Aw lo chhuahna lam chu ka han hawi vat a, nula kha pindan kil khatah a lo awm ve reng a, ka harh zui ta nghal a.
8, November 2016-a Prime Minister Narendra Modi-a India pawisa ₹500 leh ₹1000 note tihhlum tur thu a puan rual khân 10, November 2016 aṭangin ₹500 leh ₹2000 note thar hman a nih tur thu a sawi a; he mi nî hi ka tana chhinchhiah a awlsam riauna chu, ka mumang mak ve ang reng tak ka man ṭan ni a ni tlat kha a ni. He ka mumang hi a ngai ang hlir mai hian zan 7 ngawt ka mang zâwn nghe nghe a, a ngaihna ka hre lovin mak ka ti hle ṭhin. Mumang awmze nei a nih leh nih lohah chuan eng ngaih dan mah ka nei lo va; mahse ka rilru-ah erawh a riak reng mai thung.
Chuti ang thil a thlen hnu-ah chuan khaw pakhatah thil ṭul avangin ka zin zui a, chu khuaah chuan nula induh tâwk ve tak nen kan indawr a.
“Chanchinbu mi i ni em?”
“Chanchinbu mi ka ni lo.”
“'Tinge he thil hi i ngaihven viau si!?”
“Ka hre châk ve mai mai a...”
Chu khua chu in sangkhat khaw nufa zet zawt an ni a. He nula induh tâwk zet hnena ka sawi ang hian chanchinbu mi ka ni lo va; he khuaa ka zin chhan erawh chanchinbu mite hna tur niâwm tak a ni thung.
He khuaah hian zin chhan pahnih ka nei a, pakhat chu social media lam titi titam thei thil thleng awm mêk, inhnial luih luihna chawk chhuak thei hial khawpa thu puitham anga lang mek chungchanga thil hriat chian duh ka neih vang a ni. He thil avang hian mi pakhat chuan Jail bang a zut phah hial a; chu chu 29 June, 2016 India sawrkar leh Zoram zalenna sualtu MNF ten inremna Peace Accord hming an ziah hnan ni cham pha, Remna Ni hma chiah a ni.
Pakhat zawk chu ka unaunu ni-a an sawi he khuaah hian a awm nia ka hriat thawi vang leh, ani ka zawn hmuh mial takin tih thu hlaa kal ka ni! A dik tak chuan a chhan pahnihna zawk hi chu ka chhuanlam chawp mai a ni a.
Hetia ka zin hma hian, zankhat chu ka chau ang reng khawp mai a, nilai zan niin ka inkhawm peih ta ngang lo va. Status update tumin facebook lamah ka online a, inbox hi ka dawn khat tehlul nen chumi ṭum chuan pakhat hi a lo awm vâ a, phur takin ka han hawng vat a.
Hnathawh kawngah ka awl lai tak a nih avangin social media lama issue lar tak pakhat chungchangah thil nihna dik tak a hmun ngeia hmuh a, hriat chian ka duh avangin ka zin kha a ni a, kan haw lamah kan chuanna motor a chhia a, khaw pakhatah kan tangkhang a; ka tan chuan vanneihthlak tak a ni. Chu chu hman ṭangkaina hun remchang ka hmu ta hlauh a; chu khawdaia hmun pakhat chu ka mumang mak taka ka hmuh ṭhin kha a lo ni reng mai; ka mumanga ka hmuh nula leh putar pawh ka va hmu ta tak tak nghe nghe a ni.
Chu hmuna kan chuanna lirthei a chhiat a zarah(!) he chanchin neitupa ber Muanawma nen kan intawng a; a chanchin leh a kaihhnawiha thil thlengte chu ka ziak ṭan ta a ni. He lehkhabuah hian an chhungkaw nun, a mimal chanchin leh nun lairil thûk tak ka luhchilh dawn a, a nun inlumlet vel aṭang hian mihring nun kan zir thiam ka beisei hle.
Hun leh hmun thenkhat, a ni zât leh a hmun hming thup a ngai hi a remchang hle zâwkin ka hria a, thil thleng thei ngaihtuahin thup hi a ṭha hle zâwk bawk! Tin, heta thil thleng ṭhenkhat, a tawp lam tlemte hi chu mitin hmu ve mah ila ka tel ve ngei tih hriat nana ka tia lo ziah buangbar kha ka duh lo bawk; chuvangin ka thawnthu ziah hmiah hmiah mai dawn a ni.
PARADISE LODGE chhehvela thil thleng kan buaipui zawh hnu nikhat chu Muanawman min rawn bia a, Lo zin lawk ta che, i lehkhabu ziah lai mêk atana thil pawimawh tak entir tur che ka nei asin, a rawn ti a. Hetih lai hian he lehkhabu hi a hmawr ka bâwk dawn hnai tawh a; Ziaktu lar emaw ka ngamtlak midang emaw, Mizo ṭawng thiam deuh entir tur ka hriat mai loh avanga keima phak tawka uluk taka ka ennawn lai a ni nghe nghe.
Muanawma min sawmna chu ihe lovin ka aw nghal hmiah a, a bula awm kha nuam ka ti ve pah reng reng bawk. Ka thlen hnuin nikhat chu an in kawt tualzawlah ṭhuin kan ti ti a, rei fê kan inkawm hnu-ah lehkha pakhat, kutziaka ziah, hlui uk deuh khak tawh lam hi a rawn phawrh a, ni thlarah chuan a rawn lek chhuak vâ vâ a, kei chuan ka lo ban hmanhmawh a. Mahse a pawt let leh ta vat a.
He lehkha hi a pawimawh teh a nia, mi nazawng chhiar pawh ka phal lo, hre lo atana ka duh te hian an hre tawh leh nghal, a han ti a.
Kei chuan, Eng lampang nge a? ka lo ti vat a.
Kha chhiar rawh; mahse mi hriat tam chi pawh a ni lo a nia, ka kawl tih Pu Rokhûma pawh ka la hrilh lo. Midangin an hriat chuan khata thil inziak kha rosum umin an bawhzui ang a, sum thlahlela hausak an duhna leh beiseina chuan ânchhia a tawng buak tir palh mai ang. He lehkha kawl ngawt pawh hi hlauhawm ve tak a ni; tunah chuan a kawl hlauhawm chhan ber ka khingpui ten khata inziak kha kawng dangin engtin tin emaw an hre tawh a, ka lo kawl ve tih an hriat kha pawi pawh ka ti tawh chiah lo," a ti a…
Comments